Oxford Üniversitesi’nin Bodleian Kütüphanesi son zamanlarda hareketli günler yaşıyor. Zira seçilmiş görevliler her gün, basılı her kitabın her sayfasını, tek tek tarayarak elde edilen veriyi, arama motoru Google’ın Amerika’da bulunan merkez laboratuarına gönderiyor. Burada, gelen tüm veriler görselleştirilip, aramaya elverişli hale dönüştürülüyor.Kütüphanelerin dijital ortama aktarılması projesi Amerika’da ve Avrupa’daki üniversite kütüphanelerini kapsıyor. Kanun düzenlemelerinden dolayı, projenin İngiltere ayağı telif hakkının serbest olduğu kitaplarla sınırlı gibi görünse de, bilgiye erişmekte bir numara olmayı hedefleyen Google’ın amacı oldukça açık: “10 yıllık bir süreç içerisinde, şimdiye kadar basılmış bütün kitapların taranması.” Fakat, Google’ın bu ‘iyi niyetli’ tavrını hoş görmeyenler şimdilik çoğunlukta görünüyor.
Öncellikle, pazar paylarında endişe duyan Microsoft, Google’ın bu girişimini, oldukça şövalyevari bir tavır olarak yorumlanıyor. Şirketin danışmanlarından Thomas Rubin yayıncılık sektörüne dair yaptığı bir konuşmada Google’ın yanlış bir yol izleyerek, telif haklarını ihlal ettiğini öne sürdü ve ekledi: “Kendi içeriklerini oluşturmadan, sadece diğer insanların birikimleri üstünden para kazanan şirketlerin, reklam geliri milyarlar seviyesine ulaşmakta.” Yapılan çeşitli tahminlere göre yeryüzündeki bilginin sadece %15’i şuan internet ortamında bulunuyor; geriye kalan %85’lik oransa halen basılı kaynaklarda. Bu kadar büyük bir yüzde elbette dünyanın bilgi birikimini endeksleme yarışındaki şirketlerin (bu gruba Amazon da dahil) iştahını kabartıyor, ki Google’ın yürüttüğü projenin bir benzerini Microsoft da British Library ile, telif hakkı koruma süresi bitmiş kitaplara odaklanarak, hayata geçirme aşamasında. Yani Rubins de yayıncılık sektörüne kendi firmasıyla ortaklık öneriyor. Görünen o ki dünyanın bilgisini kontrol etme savaşlarında önümüzde yeni bir çağ açılacak gibi duruyor.
Madalyonun öteki yüzünden bakacak olursak, http://books.google.com adresinde, telif hakkı kapsamında olsun olmasın, binlerce çalışmanın taranmış örnek sayfalarını sunan Google, “bilgi özgür olmalıdır” ilerici görüşünü temel alsa da, öte yandan telif hakkını sonuna kadar savunan bir çok yazarı da kızdırıyor. Yazarlar Birliği’nin eski başkanlarından, tarihçi Antony Beevor telif hakkını “bir yazarın tutunacak tek dalı” olarak tanımlayarak, “Bir kez telif hakkından vazgeçtiler mi, bir daha onu asla geri alamayacaklar” sözleriyle de endişelerini dile getiriyor. Bir yandan belirli ve sınırlı içeriğin yayınına izin veren Birleşik Devletler kanunları, ve kısmi de olsa dijital içeriğin daima daha cazip ve daha ulaşılabilir olduğunu savunan Google; karşı tarafta, telif hakkının hiçe sayıldığını öne süren ve bir kez, tam bir elektronik kopya oluşturulduktan sonra gerisinin durdurulamayacağından endişe eden yazar örgütleri. Zira haksız da sayılmazlar. Örneğin, Amazon’da bir şiir kitabının içeriğine örnek sayfalar üstünden göz atmak istediğinizde o şairin bir tam şiiri, hiçbir telif hakkı olmaksızın, tanıtma adı altında karşınıza çıkabiliyor. Birliği kızdıran bir diğer detay da, kitap aramaları sonucunda yan sütunlarda çıkan reklamlar ve arama motorlarının bu reklamlar üzerinden elde ettiği gelir.
Sonuçta, tüm tepkilere rağmen Google basılı dünyayı, dijitale aktarmaya kesin kararlı gibi görünüyor. Farklı ülkelerde karşısına çıkabilecek yasal engellere karşı da, işi kitabına uydurabileceğinden şüphe yok. Sınırların kalktığı bir ortamda bölgesel tartışmaların etkili olmayacağını savunan eski Nasa yetkilileri, şimdiki Google danışmanları, evrensel bir dijital kütüphanenin çok uzak olmadığını, çok yakın bir zamanda, her hangi bir yerden dünyadaki tüm bilgilere ulaşılabileceğini ümit ediyorlar.
Dünya KitaplığıBasılı kaynakların %85’i internette henüz sunulmadıysa, nerde?
Washington DC’deki Library of Congress (Kongre Kütüphanesi) 29 milyonu kitap olmak üzere 130 milyon materyal ile dünyanın en büyük kütüphanesi konumunda.
Onu 13 milyon kataloglanmış kitabıyla British Library takip etmekte. 2006 Mayısında, New York Times Sümerlerin kil tabletlerinden bugüne kadar en az 32 milyon kitabın basılmış olduğunu tahmin edildiğini açıkladı.
Tahminlere göre şimdiye kadar basılan bütün kitapların % 95’i artık basılmıyor.2003 Kasımında 100 milyonuncu kopyası satılan Guinness Rekorlar Kitabı ise dünyanın en çok satan telif hakkına sahip kitabı. (İncil ve Kur’an haricinde).
The Guardian Mart-2007
Öncellikle, pazar paylarında endişe duyan Microsoft, Google’ın bu girişimini, oldukça şövalyevari bir tavır olarak yorumlanıyor. Şirketin danışmanlarından Thomas Rubin yayıncılık sektörüne dair yaptığı bir konuşmada Google’ın yanlış bir yol izleyerek, telif haklarını ihlal ettiğini öne sürdü ve ekledi: “Kendi içeriklerini oluşturmadan, sadece diğer insanların birikimleri üstünden para kazanan şirketlerin, reklam geliri milyarlar seviyesine ulaşmakta.” Yapılan çeşitli tahminlere göre yeryüzündeki bilginin sadece %15’i şuan internet ortamında bulunuyor; geriye kalan %85’lik oransa halen basılı kaynaklarda. Bu kadar büyük bir yüzde elbette dünyanın bilgi birikimini endeksleme yarışındaki şirketlerin (bu gruba Amazon da dahil) iştahını kabartıyor, ki Google’ın yürüttüğü projenin bir benzerini Microsoft da British Library ile, telif hakkı koruma süresi bitmiş kitaplara odaklanarak, hayata geçirme aşamasında. Yani Rubins de yayıncılık sektörüne kendi firmasıyla ortaklık öneriyor. Görünen o ki dünyanın bilgisini kontrol etme savaşlarında önümüzde yeni bir çağ açılacak gibi duruyor.
Madalyonun öteki yüzünden bakacak olursak, http://books.google.com adresinde, telif hakkı kapsamında olsun olmasın, binlerce çalışmanın taranmış örnek sayfalarını sunan Google, “bilgi özgür olmalıdır” ilerici görüşünü temel alsa da, öte yandan telif hakkını sonuna kadar savunan bir çok yazarı da kızdırıyor. Yazarlar Birliği’nin eski başkanlarından, tarihçi Antony Beevor telif hakkını “bir yazarın tutunacak tek dalı” olarak tanımlayarak, “Bir kez telif hakkından vazgeçtiler mi, bir daha onu asla geri alamayacaklar” sözleriyle de endişelerini dile getiriyor. Bir yandan belirli ve sınırlı içeriğin yayınına izin veren Birleşik Devletler kanunları, ve kısmi de olsa dijital içeriğin daima daha cazip ve daha ulaşılabilir olduğunu savunan Google; karşı tarafta, telif hakkının hiçe sayıldığını öne süren ve bir kez, tam bir elektronik kopya oluşturulduktan sonra gerisinin durdurulamayacağından endişe eden yazar örgütleri. Zira haksız da sayılmazlar. Örneğin, Amazon’da bir şiir kitabının içeriğine örnek sayfalar üstünden göz atmak istediğinizde o şairin bir tam şiiri, hiçbir telif hakkı olmaksızın, tanıtma adı altında karşınıza çıkabiliyor. Birliği kızdıran bir diğer detay da, kitap aramaları sonucunda yan sütunlarda çıkan reklamlar ve arama motorlarının bu reklamlar üzerinden elde ettiği gelir.
Sonuçta, tüm tepkilere rağmen Google basılı dünyayı, dijitale aktarmaya kesin kararlı gibi görünüyor. Farklı ülkelerde karşısına çıkabilecek yasal engellere karşı da, işi kitabına uydurabileceğinden şüphe yok. Sınırların kalktığı bir ortamda bölgesel tartışmaların etkili olmayacağını savunan eski Nasa yetkilileri, şimdiki Google danışmanları, evrensel bir dijital kütüphanenin çok uzak olmadığını, çok yakın bir zamanda, her hangi bir yerden dünyadaki tüm bilgilere ulaşılabileceğini ümit ediyorlar.
Dünya KitaplığıBasılı kaynakların %85’i internette henüz sunulmadıysa, nerde?
Washington DC’deki Library of Congress (Kongre Kütüphanesi) 29 milyonu kitap olmak üzere 130 milyon materyal ile dünyanın en büyük kütüphanesi konumunda.
Onu 13 milyon kataloglanmış kitabıyla British Library takip etmekte. 2006 Mayısında, New York Times Sümerlerin kil tabletlerinden bugüne kadar en az 32 milyon kitabın basılmış olduğunu tahmin edildiğini açıkladı.
Tahminlere göre şimdiye kadar basılan bütün kitapların % 95’i artık basılmıyor.2003 Kasımında 100 milyonuncu kopyası satılan Guinness Rekorlar Kitabı ise dünyanın en çok satan telif hakkına sahip kitabı. (İncil ve Kur’an haricinde).
The Guardian Mart-2007
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder