Tarihin Gömüldüğü Eceabat

Bugün Çanakkale’nin tarihi ilçesi Eceabat’a konuk oluyoruz. Eğer bir tarihi bir Çanakkale turuna çıkacaksanız yolunuz mutlaka Eceabat’a düşecek demektir. Gelin bu ilçeyi genel hatlarıyla tanıyalım..


Çanakkale'nin Trakya'da yer alan iki ilçesinden biri olan Eceabat, yüzey şekilleri olarak, alçak tepeler, tepelik alanlardan geçen küçük çaylar ve dar düzlükler oluşmaktadır. İlçenin hem Çanakkale Boğazına, hem Ege'ye bakan kıyılarında birçok doğal sahil bulunmaktadır. Bu doğal kıyıların en önemlileri de Morto ve Anafarta koylarıdır.

Tarihi sit alanı olduğu için yoğun tarımsal faaliyetin yapılamadığı Eceabat’da ilçe halkı geçimini balıkçılık ile sağlamaktadır. Öyle ki, bu endüstriyi desteklemek için Eceabat'da büyük balıkçı teknelerinin demirleyebileceği iskeleler ve dalgakıranlar kurulmuştur. Avlanan balıkların bir kısmı İstanbul'a yollanırken, bir kısmı da ilçedeki konserve fabrikalarında işlenmektedir. İlçede hayvancılık, zeytincilik; şarap ve zeytinyağı üretimi de yapılmaktadır; sınırlı miktarda buğday, ayçiçeği, bakla, pamuk, elma ve üzüm gibi bitkisel ürün yetiştirilmektedir.






Coğrafi konumunun stratejikliği nedeniyle antik çağlardan bu yana Eceabat'tan pek çok farklı topluluk yerleşmiştir. Traklar’ın bölgeye ilk yerleşen kavim olduğu bilinmektedir. Bölge, günümüzde kullanılan ‘Trakya’ ismini de bu gruptan almıştır. Ayrıca Milet, Foça ve Midilli’den gelen göçmenlerin de bu bölgeye yerleştiği tahmin edilmektedir. Bugünkü Eceabat’ın yerinde kurulmuş olan Madytos, ve çevredeki Sestos, Kynossema, İdaion yerleşimleri bu grupların yaşadıkları başlıca bölgelerdir.

Homeros'un dizelerinde de adı geçen Sestos kentini, Strabon’a göre, Midillili’den gelen göçmenler kurmuştur. MÖ. 5yy.’da Madytos ve Sestos kentleri Atina'nın denetimine girmiştir. Bazı deniz savaşlarında Atina donanması için üs olarak kullanılan Sestos kenti, Sparta ve Atina orduları arasında birkaç kez el değiştirmiştir. Sonrasında tamamen Büyük İskender’in hâkimiyetine girmiştir. Makedonyalıları, Selevkoslar ve Romalılar izlemiştir. Ayrıca Madytos kenti Hıristiyanlığın yayılmaya başladığı ilk dönemlerinde önemli dini merkezlerden biri olarak görülmekteydi. Haçlı Seferleri döneminde Latinlerin ele geçirdiği Madytos, çeşitli komutanlar tarafından yönetildikten sonra, Osmanlılar 1354 yılında Rumeli'ye geçerken Ece Bey Madytos'u fethetti ve bu bölgeye komutanın ismine uyumlu olarak Eceabat adı verildi.

Gelibolu Yarımadasının uç bölümünde yer alan Eceabat’ın Çanakkale Savaşları’ndaki yeri önemi Türkler açısından oldukça büyüktür. Eceabat’ında kapsayan Gelibolu yarımadasının tümünde bir dönemin tarihi yazılmıştır. Savaşta yerle bir olan ve Kurtuluş Savaşı boyunca da Yunan işgalinde kalan Eceabat ancak Cumhuriyet dönemiyle birlikte yeniden inşa edilebilmiştir. Yeniden yerleşim sonrasında burada yaşamaya başlayan halk Sestos bölgesinde, Roma devrinden kalan sikkeler, yazıtlar, çanak ve çömlek parçaları gibi tarihi birçok malzeme bulmuştur.
Yüzyılların tarihiyle yüklü Eceabat, kentin çevresinde yer alan kaleleriyle de ünlüdür. Özellikle 1462 yılında Fatih Sultan Mehmed'in yaptırdığı Kilitbahir Kalesi, Osmanlı kaleleri arasında önemli bir yere sahiptir. İnce surlar duvarlarına karşılık, üç avlulu iç kale oldukça sağlamdır. II. Mahmud’un tamamlattığı Bigalı Kalesi'nin yapımında ise, bir çok Osmanlı mimarisinde olduğu gibi gene bir antik kentin, Sestos’un kalıntılarından getirtilen taşlar inşaat malzemesi olarak kullanılmıştır. 1659 yılında inşa edilen Seddülbahir Kalesi ise günümüzde yıkılmış haldedir.



Ayrıca Hisarlık Burnunda yer alan Çanakkale Şehitler Anıtı, binlerce gencin şehit olduğu Çanakkale Savaşları anısına yaptırılmış, manevi değeri yüksek, ulusal bir anıt olarak Çanakkale Boğazı’na girenleri karşılamaktadır. Şehitlik çevresinde tüm bir dönemi belgeleri ve kullanılan savaş malzemeleri ile gözler önüne seren çeşitli müzeler bulunmaktadır. Ayrıca yarımada çevresinin daha birçok yerinde, burada şehit olan yabancı askerler için yaptırılmış şehitlikler vardır.
Eceabat tarihi yarımadayı gezerken yola çıkalacak noktalardan biridir. İstanbul’dan gelen karayoluda ilçeye varmadan Kabatepe yönüne saparsanız, karşınıza Kabatepe Tanıtma Merkezi çıkacaktır. Rotanızı kuzeye doğru çevirip sahil yolunu 4 km. kadar izlerseniz Anzak Koyu’na çıkarsınız. Anzak Koyu’nu takiben, Conkbayırı Tepesi, (tekrar kabatepeye dönerek) Yeni Zelanda Conk Bayırı Mezarlığı, Çanakkale Harp Hatıraları Müzesi, Çanakkale Şehitler Abidesi ve Ulusal Anıtı, Seddülbahir Cephanelik Şehitliği ve Cape Helles Anıtı da ziyaret ederek tekrar sahile Eceabata dönebilirsiniz.

Günümüzde yeniden kurulan bir sahil kenti olan Eceabat’ın merkezinde bulunan Eceabat Kültür Merkezi ilçeye yeni bir soluk ve renk getirmiştir. Savaş döneminde Atatürk tarafından karargáh olarak kullanılan bina ilçe kaymakamlığının girişimleriyle modern bir kültür ve turizm noktasına dönüştürülmüştür. Merkezde Çanakkale Savaşları Eserleri Kütüphanesi, ve turizm danışma ofisinin yanı sıra, internet cafe, sergi salonu ve Çanakkale Boğazı manzarasına sahip bir kafeterya da bulunmaktadır. Yöre şlezzetlerini tadabileceğiniz kafetaryada boğazdan geçen gemileri seyrederken çayınızı yudumlayabilirsiniz. Gelibolu yarımadasının tarihi kokusunu içinize çektikten sonra, uzun bir yolculuğa koyulmadan evvel Eceabat’ta mola verip Kültür Merkezi içinde yer alan Çanakkale Savaşları Eserleri Kütüphanesi ve Mustafa Kemal’in çalışma odasını ziyate ederek tarih turunuzu tamamlayabilirsiniz.

Eceabat konaklama açısından önceki yıllarda sorun çekse de yeni açılan ve bireysel çabalarla ayakta duran konaklama tesisleri mevcut. Konaklamanın yansıra sahil kıyısında da, lezzetli balıkları tadabileceğiniz her bütçeye uygun balık restoranları bulunmakta.
Çanakkale’nin iki yakası arasındaki ulaşımsa Eceabat’a her saat başı yapılan arabalı vapur seferleri ya da daha küçük ölçekli vapurların seferleriyle mümkün.
Ayrıca Eceabat’tan Kabatepe Limanından kalkan gemilerle Gökçeada’ya seferler yapıldığı hatırlatmakta fayda var.